Οι πιο κατάλληλοι να μιλήσουμε για τον εαυτό μας είμαστε εμείς. Όμως, παρόλο που συνήθως γνωρίζουμε τις απαντήσεις που μας αφορούν, δεν έχουμε μάθει να τις συζητάμε και συχνά δεν είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε για θέματα σταδιοδρομίας. Η συνέντευξη είναι ένας εύκολος και δημοφιλής τρόπος επιλογής προσωπικού. Οι συμβουλές που ακολουθούν, αποτελούν την ελάχιστη βάση όσων πρέπει κανείς να γνωρίζει για την προετοιμασία και τη διαδικασία μιας συνέντευξης επιλογής και για να είναι πετυχημένες θα πρέπει να προσαρμοστούν στον προσωπικό σας τρόπο έκφρασης.

Όταν σας καλέσουν σε μια συνέντευξη, θυμηθείτε ότι ο συνεντευκτής έχει ανάγκη να προσλάβει άτομα κατάλληλα για μια συγκεκριμένη θέση. Έτσι, ο στόχος και ο δικός σας και του συνεντευκτή είναι κοινός: να υπάρξει ο κατάλληλος άνθρωπος για την κατάλληλη θέση. Πριν από μια συνέντευξη, λοιπόν, προετοιμαστείτε ώστε να μπορείτε ανά πάσα στιγμή να συσχετίζετε και να προβάλλετε τα προσόντα και τις δεξιότητές σας που σχετίζονται με τη θέση για την οποία ενδιαφέρεστε. Σκεφτείτε επίσης ότι με τη συνέντευξη σάς δίνεται η ευκαιρία να μάθετε περισσότερα για την εργασία για την οποία ενδιαφέρεστε, καθώς και να κρίνετε από τη μεριά σας την επιχείρηση ή τον οργανισμό ως προς το περιβάλλον, το προσωπικό, τον τρόπο δουλειάς κ.ο.κ.

Στόχοι της συνέντευξης

Στόχοι για τον υποψήφιο – για εσάς:

• Να συγκεντρώσετε πληροφορίες σχετικά με τη θέση εργασίας και την εταιρεία, τον οργανισμό ή την επιχείρηση.
• Να διευκρινίσετε αν η δουλειά είναι τελικά κατάλληλη για εσάς και πραγματικά ενδιαφέρεστε.
• Να αποκαλύψετε σημαντικές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον εαυτό σας.
• Να εντυπωσιάσετε θετικά τον εργοδότη!

Στόχοι για τον συνεντευκτή – εργοδότη:

• Να προωθήσει την εταιρεία του και να προσελκύσει τον καλύτερο υποψήφιο για τη θέση εργασίας.
• Να συγκεντρώσει πληροφορίες για τον υποψήφιο.
• Να αξιολογήσει πόσο καλά ταιριάζουν τα προσόντα του υποψήφιου με τις απαιτήσεις της συγκεκριμένης θέσης εργασίας.
• Να προσδιορίσει αν ο υποψήφιος θα προσαρμοστεί στο εργασιακό περιβάλλον της εταιρείας και αν θα συνυπάρξει αρμονικά με το υπόλοιπο προσωπικό.

Στάδια και περιεχόμενο της συνέντευξης

Εισαγωγή και εγκαθίδρυση επικοινωνίας
Μια συνέντευξη συνήθως ξεκινά με κάποια σχόλια από τον συνεντευκτή. Μπορεί να σας ρωτήσει κάτι απλό και συνηθισμένο ή να κάνει κάποια ουδέτερα σχόλια. Στόχος είναι να σας κάνει να αισθανθείτε άνετα, να εγκαθιδρύσει μια πρώτη επαφή μαζί σας και να βρεί ένα άνετο, και για τους δύο, επίπεδο επικοινωνίας.

Ανταλλαγή γενικών πληροφοριών
Η συνέντευξη προχωρά στις γενικές πληροφορίες για εσάς, για την εταιρεία και τη συγκεκριμένη θέση εργασίας. Μπορεί να σας ζητήσουν να επαναλάβετε με λίγα λόγια το εργασιακό ή ακαδημαϊκό σας υπόβαθρο, τα ενδιαφέροντά σας και τους στόχους σας. Ο συνεντευκτής θα παρουσιάσει επίσης την εταιρεία και τους στόχους της. Κάτι τέτοιο θα δοκιμάσει τις ικανότητες ακοής και ομιλίας που διαθέτετε και θα σας δώσει επιπλέον πληροφορίες για να κάνετε τις κατάλληλες ερωτήσεις.

Εστίαση σε συγκεκριμένες πληροφορίες
Το τρίτο στάδιο ξεκινά όταν ο συνεντευκτής αρχίζει και εστιάζει τη συζήτηση στη συγκεκριμένη θέση εργασίας και στον τρόπο με τον οποίο μπορείτε να την καλύψετε. Στο σημείο αυτό μπορείτε να επιδείξετε τις ικανότητες και τα προσόντα σας και να μιλήσετε για τον τρόπο με τον οποία αυτά ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της θέσης εργασίας. Οι προσπάθειές σας να πληροφορηθείτε εκ των προτέρων για τη θέση εργασίας και την επιχείρηση θα σας φανούν χρήσιμες στο σημείο αυτό.

Ολοκλήρωση συνέντευξης
Το τελευταίο στάδιο ξεκινά όταν ο συνεντευκτής κάνει μία περίληψη όσων έχουν ειπωθεί και διευκρινίζει κάποια σημεία της συζήτησης. Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να εκφράσετε το ενδιαφέρον σας για τη δουλειά. Είναι επίσης σημαντικό να επαναλάβετε εκείνα τα στοιχεία που σας καθιστούν κατάλληλο και μοναδικό για τη θέση εργασίας. Εάν έχετε κι άλλες σχετικές εμπειρίες ή δεξιότητες, που δεν προλάβατε να αναφέρετε, κάντε το τώρα. Ο εργοδότης πιθανόν να εξηγήσει πώς και πότε θα σας ειδοποιήσουν για το αποτέλεσμα και θα κλείσει λέγοντας «έχετε καμία άλλη ερώτηση;». Κρατείστε τουλάχιστον μία ερώτηση για το τέλος έτσι ώστε να ολοκληρώσετε τη συνέντευξη με ένα θετικό τόνο και να φύγετε αφήνοντας μια ενθουσιώδη εντύπωση.

Η προετοιμασία για τη συνέντευξη

Έρευνα για τον εργοδότη
Συγκεντρώστε πληροφορίες και ενημερωθείτε για το φορέα, τον οργανισμό ή την επιχείρηση που σας ενδιαφέρει. Περιοχές έρευνας αποτελούν: μέγεθος εταιρείας, τόπος, δομή, ανάπτυξη, πελάτες υπηρεσίες, τιμές κτλ. Με τον τρόπο αυτό θα κάνετε καλή εντύπωση για τις γνώσεις σας και θα μπορέσετε να θέσετε έξυπνες ερωτήσεις.

Έρευνα για τη θέση εργασίας
Ενημερωθείτε και αναλύστε τις απαιτήσεις της θέσης εργασίας που σας ενδιαφέρει. Συνδυάστε τις εμπειρίες, τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντά σας με την αντίστοιχη θέση εργασίας. Μιλήστε με ανθρώπους που απασχολούνται σε παρόμοιες θέσεις εργασίας.

Γνωρίστε τον εαυτό σας και προετοιμαστείτε κατάλληλα

• Σκεφτείτε τα προτερήματα, τα προσόντα αλλά και τις αδυναμίες σας.
• Να γνωρίζετε από πριν τι θέλετε να πείτε και τι δεν θέλετε να αποκαλύψετε.
• Μην αποκαλύπτετε εθελοντικά αρνητικές πληροφορίες για τον εαυτό σας.
• Αξιολογήστε προβληματικές περιοχές στο βιογραφικό σας και προετοιμαστείτε να δώσετε εξηγήσεις αν χρειαστεί.
• Εξασκηθείτε και προετοιμάστε απαντήσεις σε πιθανές ερωτήσεις.
• Δεν αποστηθίζετε απαντήσεις, απλά σχεδιάζετε τα σημεία που θέλετε να αναφέρετε.
• Εξασκηθείτε μόνοι σας μ’ ένα μαγνητόφωνο, στον καθρέφτη, με φίλους ή συγγενείς.
• Προετοιμάστε τις δικές σας ερωτήσεις για τη συνέντευξη.
• Πρέπει να γνωρίζετε το όνομα, το ρόλο (τίτλο) και την ευθύνη του κάθε συνεντευκτή.
• Πρέπει να γνωρίζετε πού πηγαίνετε, δηλαδή τη διεύθυνση και τον τόπο της συνέντευξης. Σχεδιάστε να βρεθείτε εκεί εγκαίρως και προβλέψτε ότι θα μείνετε ως αργά.
• Ντυθείτε κατάλληλα ώστε να δίνετε μια εικόνα αυτοπεποίθησης και επιτυχίας. Η συνολική σας εμφάνιση πρέπει να ταιριάζει με το περιβάλλον της εργασίας.
• Να έχετε μαζί σας ό,τι χρειάζεται, όπως αντίγραφα βιογραφικού, συστάσεις, δείγματα της δουλειάς σας, πιστοποιητικά, και ότι άλλο μπορεί να σας ζητήσουν ως υποψήφιο.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης

Μια άριστη αρχική εντύπωση θα επηρεάσει ευνοϊκά οτιδήποτε πείτε κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης συνέντευξης. Η εμφάνισή σας και η γλώσσα του σώματος θα αρχίσει να επηρεάζει τον τρόπο που οι άλλοι σας αντιλαμβάνονται, πριν ακόμη αρχίσετε να μιλάτε. Σε γενικές γραμμές προσπαθήστε να διατηρήσετε μια θετική στάση σε όλη τη διάρκεια της συνέντευξης και να δείχνετε τον ενθουσιασμό σας. Να είστε πάντα έτοιμοι να μιλήσετε για τα προσόντα σας, για την προηγούμενη εμπειρία σας και για τις ικανότητές σας, αν σας ζητηθεί. Επίσης πώς αυτά σχετίζονται με τις δικές σας αξίες και με τη θέση για την οποία ενδιαφέρεστε.

Τα «ναι» κατά τη διάρκεια της συνέντευξης

• Είναι προτιμότερο να έχετε μια καθαρή και επιμελημένη εμφάνιση, κατάλληλη για το περιβάλλον στο οποίο απευθύνεστε.
• Υιοθετήστε ένα ειλικρινές χαμόγελο πριν από τον πρώτο χαιρετισμό και φροντίστε η χειραψία σας να είναι θερμή και ειλικρινής. Αυτό δείχνει άνθρωπο με εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
• Περιμένετε να σας προσφερθεί καρέκλα πριν καθίσετε. Φροντίστε να κάθεστε ευθυτενείς, με άνεση και να αποπνέετε σιγουριά.
• Κοιτάζετε τους συνεντευκτές σας στα μάτια.
• Προσέχετε καλά αυτά που λεει ο συνεντευκτής. Αν δεν καταλάβετε την ερώτηση ζητήστε του να την επαναλάβει.
• Φροντίστε στις απαντήσεις σας να τονίζετε τις επιτυχίες και τις δεξιότητές σας και ιδιαίτερα αυτές που σχετίζονται με τη θέση για την οποία ενδιαφέρεστε.
• Μιλήστε συγκεκριμένα και τεκμηριώστε τις απαντήσεις σας με παραδείγματα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τη μέθοδο STAR (Situation – Tasks – Actions – Results). Εφόσον ακούσετε με προσοχή την ερώτηση, σκεφθείτε μία συνθήκη (Situation) όπου είχατε να ολοκληρώσετε συγκεκριμένες αρμοδιότητες (Tasks), περιγράψτε ποιες ενέργειες κάνατε (Actions) καθώς και τα αποτελέσματά τους τόσο για την υλοποίηση των στόχων της εταιρείας ή της θέσης εργασίας ή / και για τη δική σας προσωπική αυτογνωσία και ανάπτυξη.
• Δείξτε τον ενθουσιασμό σας για τη θέση που σας ενδιαφέρει και τη σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζετε το ζήτημα της σταδιοδρομίας σας.
• Μη διστάσετε να κάνετε κι εσείς ερωτήσεις. Μπορείτε να δείξετε το ενδιαφέρον σας για τη θέση ζητώντας πληροφορίες για τη φύση της εργασίας, για τη δομή της επιχείρησης και να δείξετε τον ενθουσιασμό σας ρωτώντας για το πότε ο νέος εργαζόμενος μπορεί να αρχίσει.
• Στο τέλος της συνέντευξης μπορείτε να ευχαριστήσετε το συνεντευκτή σας για το χρόνο που σας διέθεσε και για την ευκαιρία που σας έδωσε να εκθέσετε τις απόψεις σας.

Τα «όχι» κατά τη διάρκεια της συνέντευξης

• Μην απαντάτε σε ερωτήσεις με ένα απλό «ναι» ή «όχι». Εξηγήστε την απάντησή σας όπου αυτό είναι δυνατό, δίνοντας παραδείγματα από προηγούμενες επιτυχίες σας.
• Μην κάνετε από την πρώτη συνέντευξη ερωτήσεις για μισθό, για ωράριο, για διακοπές κτλ. Τέτοια θέματα μπορεί κανείς να τα διαπραγματευτεί σε μια άλλη συνάντηση ή αφού του ανακοινωθεί η πρόσληψη.
• Μη δώσετε μιαν απάντηση που δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Αυτό θα φανεί κατά τη διάρκεια της συνέντευξης. Φροντίστε να απαντάτε ειλικρινά και με ακρίβεια.
• Μην επεκτείνεστε πολύ στις απαντήσεις σας λέγοντας παραπάνω απ’ όσα χρειάζεται. Μείνετε στο θέμα.
• Αν έχετε την εντύπωση ότι η συνέντευξη δεν πάει καλά, μην αφήνετε την εντύπωση αυτή να σας αποθαρρύνει και προσπαθήστε να μην δείξετε αυτή σας την εντύπωση. Υπάρχει περίπτωση ο συνεντευκτής να ενδιαφέρεται πραγματικά για τις δυνατότητές σας και να θέλει να ελέγξει τις αντιδράσεις σας σε δύσκολες καταστάσεις.
• Αν κατά τη διάρκεια της συνέντευξης αποφασίσετε ότι η θέση αυτή δεν σας ενδιαφέρει ή υπάρχουν πολλοί αρνητικοί παράγοντες που σας έκαναν να αλλάξετε γνώμη μην τα παρατάτε. Συνεχίστε τη συνέντευξη κανονικά και αντιμετωπίστε την σαν μια ευκαιρία για να αποκτήσετε εμπειρία.

Ικανότητες που συνήθως εκτιμώνται

• Καθαρή έκφραση και πειστικότητα.
• Επιμονή, κίνητρα και ενεργητικότητα.
• Λήψη πρωτοβουλιών και δημιουργικότητα.
• Ικανότητες για εργασία σε ομάδα.
• Χειρισμός δύσκολων ή/και απρόσμενων καταστάσεων.

Τι μπορεί να αξιολογηθεί αρνητικά από το συνεντευκτή

• Αργοπορία στο ραντεβού.
• Αφρόντιστη ή φτωχή εμφάνιση.
• Χαλαρή και αδιάφορη χειραψία.
• Δυσκολία του ενδιαφερόμενου να εκφράσει τις σκέψεις και τους στόχους σταδιοδρομίας του.
• Έλλειψη ενδιαφέροντος και ενθουσιασμού από μέρους του.
• Εμφανείς ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα του ενδιαφερόμενου, όπως νευρικότητα, επιθετικότητα, προσποίηση, αποφυγή κριτικής κτλ.
• Αποδοκιμασία των προηγούμενων εργοδοτών ή συναδέλφων του.
• Έλλειψη προσοχής προς τους ανθρώπους, με τους οποίους συζητά (π.χ. δεν τους κοιτά στα μάτια).

Οι ερωτήσεις της συνέντευξης

Σε γενικές γραμμές υπάρχουν 3 είδη ερωτήσεων:

α) Οι ερωτήσεις που σας δίνουν την ευκαιρία να καθοδηγήσετε εσείς τη συνέντευξη, όπως για παράδειγμα: «τι βλέπετε να κάνετε σε 5 χρόνια από σήμερα;», «μιλήστε μου για τον εαυτό σας», «ποια προσωπικά σας κατορθώματα σας ικανοποίησαν περισσότερο;»,

β) Οι απειλητικές ερωτήσεις, οι οποίες μπορεί να απαντηθούν κατηγορηματικά και όχι ριψοκίνδυνα, τονίζοντας τις ικανότητές σας δίχως να ανταγωνίζεστε το συνεντευκτή. Για παράδειγμα: «τι σας κάνει να νομίζετε ότι μπορείτε να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις αυτής της εργασίας δίχως προηγούμενη εμπειρία;», «πώς χειριστήκατε αρνητική κριτική στο παρελθόν;», «γιατί εγκαταλείψατε την προηγούμενη δουλειά σας;»

γ) Οι ουδέτερες ερωτήσεις οι οποίες δεν είναι απειλητικές και σας δίνουν την ευκαιρία να αναφερθείτε στο παρελθόν σας. Για παράδειγμα: «ποιος ήταν ο προηγούμενος εργοδότης σας;», «έχετε αρκετή εργασιακή εμπειρία για τη συγκεκριμένη δουλειά;»

Χρήσιμες συμβουλές

• Απαντήστε στην ουσία της ερώτησης.
• Οι ερωτήσεις που θέτετε εσείς είναι εξίσου σημαντικές με αυτές που καλείστε να απαντήσετε.
• Προσέχετε τα νεύματα του συνεντευκτή, για να διαπιστώσετε ότι γίνεστε κατανοητοί και ότι μπορείτε να αναφερθείτε περισσότερο σε κάποιο θέμα.
• Προβάλλετε τις ικανότητές σας και δείξτε πώς συνδυάζονται με τις ανάγκες του εργοδότη, χωρίς όμως να υπερβάλλετε και να επιδεικνύεστε.

Μερικές από τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις

• «Μιλήστε μου για τον εαυτό σας».
• «Ποια είναι τα προτερήματα και ποια τα ελαττώματά σας;»
• «Τι γνωρίζετε για την εταιρεία μας;»
• «Ποια είναι για σας η μεγαλύτερη επαγγελματική πρόκληση;»
• «Ποιο είναι το ιδανικό επαγγελματικό περιβάλλον για σας;»
• «Γιατί αφήσατε την προηγούμενη εργασία σας;»
• «Τι σας παρακίνησε για να ζητήσετε αυτή τη θέση;»
• «Ποιοι είναι οι βραχυπρόθεσμοι και ποιοι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι σας;»
• «Με ποιους τρόπους νομίζετε ότι μπορείτε να συνεισφέρετε στην επιχείρηση από τη θέση αυτή;»
• «Ποιες είναι οι εξωακαδημαϊκές σας δραστηριότητες και τι έχετε μάθει από αυτές;»
• «Γιατί να επιλέξουμε εσάς για τη θέση αυτή και όχι κάποιον άλλο;»
• «Τι σας ενδιαφέρει περισσότερο και τι λιγότερο στη θέση που σας προσφέρουμε;»
• «Με τι μισθό θα ήσασταν ευχαριστημένος;»
• «Αν σας προσφέρουν μια καλύτερη θέση, ενόσω εργάζεστε στην εταιρεία μας, τι θα κάνετε;»
• «Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίσατε στις προηγούμενες δουλειές σας; Πώς τα λύσατε;»
• «Αν ξεκινούσατε τη σταδιοδρομία σας/ τις σπουδές σας από την αρχή τι αλλαγές θα κάνατε;»
• «Τι γνωρίζετε για τη θέση αυτή;»
• «Τι σας άρεσε περισσότερο και τι λιγότερο από τις προηγούμενες ενασχολήσεις/δουλειές σας;»
• «Είσαστε διατεθειμένος να κάνετε επαγγελματικά ταξίδια; Πώς αυτό θα επηρεάσει τη δουλειά σας;»
• «Κατά πόσο πιστεύετε ότι οι σπουδές σας στο πανεπιστήμιο σας έχουν προετοιμάσει για μια σταδιοδρομία;»

Μετά τη συνέντευξη

• Χρησιμοποιήστε τη συνέντευξη σαν μια εκπαιδευτική εμπειρία.
• Κρατήστε σημειώσεις και δέστε τι θα θέλατε να βελτιώσετε στην παρουσία σας
• Στείλτε μία πολύ σύντομη ευχαριστήρια επιστολή στο συνεντευκτή, όπου θα τονίζετε ξανά εκείνα τα προσόντα που σας κάνουν κατάλληλο για τη θέση.
• Μην αποθαρρύνεστε όταν με το τέλος της συνέντευξης δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη πληροφορία ή δέσμευση απέναντί σας για τη συγκεκριμένη θέση. Πιθανώς ο συνεντευκτής να θέλει να έρθει σε συνεννόηση με άλλους συνεργάτες ή με τους προϊσταμένους του ή να θέλει να δει μερικούς ακόμη υποψήφιους για να αποφασίσει.
• Εάν δεν επικοινωνήσουν μαζί σας στο αναμενόμενο διάστημα, τηλεφωνήστε εσείς για να δείξτε ενδιαφέρον για το αποτέλεσμα των συζητήσεων.
• Εάν σας πάρουν στη δουλειά, μπορείτε να μην αποδεχθείτε αμέσως τη θέση, αλλά να ζητήσετε λίγο χρόνο για να αξιολογήσετε την προσφορά τους.
• Εάν πάλι σας απορρίψουν, μπορείτε να ζητήσετε από το συνεντευκτή να σας κάνει μια εποικοδομητική κριτική για να βελτιωθείτε σε μελλοντικές συνεντεύξεις.

Θυμηθείτε ότι για να βρείτε την κατάλληλη δουλειά απαιτεί υπομονή και επιμονή. Δείτε κάθε σας προσπάθεια σαν μια ευκαιρία να εμπλουτίσετε την εμπειρία σας και αντιμετωπίστε με χιούμορ τις καταστάσεις. Καλή επιτυχία!!