Κάθε αίτηση για κάποιο ερευνητικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα (είτε διδακτορικό είτε μεταπτυχιακό α΄ κύκλου όπως Mphil ή Mres) πρέπει να συνοδεύεται από μια περιγραφή της πρότασης έρευνας που κάνετε. Αυτή η περιγραφή είναι σημαντική για δύο λόγους:

• Αφενός το Τμήμα μπορεί να δεχθεί και κατά συνέπεια επιλέγει υποψήφιους για τους οποίους υπάρχουν οι απαραίτητες και κατάλληλες υποδομές (βιβλιοθήκες, εργαστηριακός εξοπλισμός, κτιριακές ή άλλες υποδομές) αλλά και καθηγητές που μπορούν να τους επιβλέπουν ( έχουν δηλαδή την επιστημονική κατάρτιση και το υποβληθέν ερευνητικό θέμα εμπίπτει και άπτεται του πεδίου των ερευνητικών τους ενδιαφερόντων).
• Αφετέρου, συχνά τα Πανεπιστήμια δέχονται περισσότερες αιτήσεις από τις θέσεις που έχουν προκηρύξει ή/και έχουν στη διάθεσή τους και η ερευνητική πρόταση αποτελεί ένα καλό κριτήριο και παράγοντα για να αποφασίσουν ποιον-α θα δεχθούν στο ερευνητικό μεταπτυχιακό τους πρόγραμμα.

Οι παρακάτω οδηγίες έχουν συνταχθεί για να σας βοηθήσουν να σχεδιάσετε και να συντάξετε τη δική σας ξεχωριστή ερευνητική πρόταση. Παρόλα αυτά καλό θα είναι να συμβουλευτείτε τόσο τις συγκεκριμένες οδηγίες που μπορεί να παρέχονται από το κάθε Τμήμα ή και Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα καθώς και να συζητήσετε με κάποιον καθηγητή, ο οποίος πιθανόν να είναι και ο μελλοντικός επιβλέπων του ερευνητικού σας προγράμματος και της εργασίας σας. 

Αφού διαβάστε τις συγκεκριμένες οδηγίες, καλό θα ήταν επίσης:

• να κοιτάξτε συγκεκριμένα παραδείγματα από αντίστοιχες προτάσεις για διδακτορική διατριβή
• ή/και, αν είναι δυνατόν, να δείτε προηγούμενες διδακτορικές διατριβές ή μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες που έχουν κατατεθεί στο συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο ή και Τμήμα (Τα περισσότερα Τμήματα ή/και Πανεπιστήμια έχουν αντίγραφα παλαιότερων διατριβών στις βιβλιοθήκες τους).

Προτάσεις για Διδακτορικό: Επιλογή Θέματος

Το πιο κρίσιμο σημείο για την επιλογή του θέματος διδακτορικής διατριβής είναι ό,τι το επιλεγέν θέμα θα πρέπει να είναι κατάλληλο να μελετηθεί ως διδακτορική διατριβή. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να το επιλέξετε, λαμβάνοντας υπόψη:

• η διάρκεια του προγράμματος και ο χρόνος που απαιτείται
• τα κριτήρια που τίθενται για το κάθε επίπεδο (μεταπτυχιακό ή διδακτορικό)

Η εκπόνηση διδακτορικής διατριβής κανονικά διαρκεί 3 έτη πλήρους φοίτησης. Οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι υποψήφιοι συνήθως υπερεκτιμούν τα χρονικά περιθώρια και τις δυνατότητες που θα έχουν για την άσκηση και κάλυψη των ερευνητικών στόχων τους και αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι προτάσεις να είναι υπ’ αυτή την οπτική ιδιαίτερα φιλόδοξες. Αναφορικά με τα κριτήρια, το θέμα της διδακτορικής διατριβής θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από «πρωτοτυπία και καινοτομία».

Έτσι είναι ίσως φανερό, ότι κανονικά δεν αρκεί για μια πρόταση διδακτορικής διατριβής να επισημάνετε ότι επιθυμείτε να ασχοληθείτε με μια γενικότερη επισκόπηση ενός τομέα της επιστήμης που σας ενδιαφέρει, για το οποίο μάλιστα υπάρχει ήδη διαθέσιμη σχετική αρθρογραφία και βιβλιογραφία. Για παράδειγμα, σύμφωνα και με τα δύο παραπάνω κριτήρια, τα παρακάτω θέματα προτάσεων δεν είναι κατάλληλα:

• Επισκόπηση του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου με έμφαση στον τρόπο εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Δικαίου στα κράτη μέλη
• Εξέταση των διεθνών κανόνων για τα κοινωνικά και ανθρώπινα δικαιώματα
• Διερεύνηση της σημερινής κατάστασης που ισχύει για την προστασία της βιο -ποικιλότητας σε διεθνές επίπεδο

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν να εκπονήσει κάποιος διδακτορική διατριβή σε αυτά τα θέματα. Αντίθετα σημαίνει ότι κάθε μελέτη και έρευνα σε αυτούς τους τομείς θα πρέπει να είναι πιο συγκεκριμένη και με έμφαση σε ένα μικρότερο εύρος, από αυτό που περιγράφεται παραπάνω.

Τι όμως θα ήταν κατάλληλο;

Οι παρακάτω αποτελούν κάποιες ορθές προτάσεις θεμάτων για διδακτορική διατριβή μαζί με συγκεκριμένα πραγματικά παραδείγματα. Η λίστα αυτή βεβαίως δεν είναι εξαντλητική και σαφέστατα υπάρχουν και άλλες πιθανές προσεγγίσεις. Τα αντίστοιχα λοιπόν παραδείγματα είναι:

• Μια ανάλυση για ένα συγκεκριμένο θέμα σε ένα επιστημονικό Τομέα της Επιστήμης που σας ενδιαφέρει (στην προκειμένη περίπτωση τη Νομική) για το οποίο δεν υπάρχει μέχρι σήμερα αξιόλογη και σημαντική βιβλιογραφία. Ο στόχος μιας τέτοιας μελέτης θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι η ανάπτυξη ενός συνεκτικού εννοιολογικού πλαισίου για την παρουσίαση και ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου τομέα επιστήμης ή και να δώσει μια κριτική προσέγγιση για επιπλέον κανόνες και προοπτικές. Για παράδειγμα, ένα θέμα αντίστοιχης διατριβής θα μπορούσαν να ήταν η κριτική εξέταση και αξιολόγηση των νέων κανόνων που τέθηκαν στις δια-κυβερνητικές διασκέψεις για την εμπορική εκμετάλλευση και συνεργασία στον τομέα της διαχείρισης του φυσικού αερίου στις Νοτιο-Ανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες.
• Μια πρωτότυπη εμπειρική μελέτη της λειτουργίας ή της επιρροής που έχει η εφαρμογή μιας δέσμης νομικών κανόνων, η οποία ξεπερνά την μέχρι τώρα ανάλυση που έχει γίνει προηγουμένως ή επιζητά την εξέταση προηγούμενων εργασιών. Για παράδειγμα η ανάλυση της χρήσης και εφαρμογής που κάνουν οι ιδιωτικές εταιρείες φαρμάκων των κοινοτικών οδηγιών του Ευρωπαϊκού Δικαίου σε ένα συγκεκριμένο θέμα, όπως τον εφοδιασμό του κοινού με τα απαραίτητα φάρμακα πρόληψης του καρκίνου και ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη χρήση ή μη χρήση των κανόνων. Ο κύριος στόχος μιας τέτοιας μελέτης αποτελεί την απόρροια συμπερασμάτων για τη χρησιμότητα και ανάπτυξη καλύτερων στρατηγικών κινητοποίησης προς μια τέτοια κατεύθυνση από τη πλευρά ενός συγκεκριμένου τομέα του Κοινοτικού Δικαίου.
• Μια εξέταση ενός πολύ συγκεκριμένου προβλήματος μέσα από έναν ευρύ τομέα του δικαίου, με τέτοιο τρόπο που θα αναδείξει την ήδη υπάρχουσα έρευνα και εργασία που έχει μέχρι στιγμής γίνει σε ένα θέμα. Μια τέτοια εξέταση μπορεί να περιλαμβάνει μόνο ή κυρίως βιβλιογραφική επισκόπηση και θεωρητική έρευνα, αλλά επίσης να συμπεριλαμβάνει και κριτική επισκόπηση εργασιών άλλων ή και πιθανόν κάποιας μικρής εμβέλειας πρωτότυπης εμπειρικής μελέτης. Για παράδειγμα το 3ο θέμα, θα μπορούσε να αφορά το γενικότερο θέμα της προστασίας της βιο-ποικιλότητας, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αλλά με έμφαση στη διερεύνηση συγκεκριμένων θεμάτων όπως το πολύ συγκεκριμένο ερώτημα της έκτασης που η επιστημονική γνώση, σε σύγκριση με τις κοινωνικές ή πολιτικές πρωτοβουλίες και δράσεις, έχουν επηρεάσει την σύναψη και εφαρμογή των διεθνών περιβαλλοντικών συμβάσεων, χρησιμοποιώντας τις συμβάσεις που έχουν γίνει για τη βιο-ποικιλότητα ως μελέτη περίπτωσης.

Προτάσεις για Mphil (ή Μεταπτυχιακή Ερευνητική Διπλωματική Εργασία): Επιλογή Θέματος

Η επιλογή θέματος για την εκπόνηση μεταπτυχιακής ερευνητικής διπλωματικής εργασίας, όπως και για τη διδακτορική διατριβή, θα πρέπει να γίνει, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τη χρονική διάρκεια της εργασίας όσο και τα κριτήρια που τίθενται για την απόκτηση του συγκεκριμένου τίτλου. Το Mphil κανονικά διαρκεί 2 έτη και, όπως με το διδακτορικό, οι υποψήφιοι τείνουν να υπερεκτιμούν το χρόνο που θα χρειαστεί για να καλύψουν το θέμα και υποβάλλουν προτάσεις που συνήθως είναι ιδιαίτερα φιλόδοξες από αυτή τη σκοπιά.

Γενικά, παρόμοια θέματα και σκέψεις πρέπει να απασχολήσουν τους υποψήφιους μεταπτυχιακούς ερευνητές με εκείνα των υποψήφιων διδακτόρων, για τη σύνταξη της ερευνητικής τους πρότασης, Οι προτάσεις που υποβάλλονται για διδακτορική διατριβή, είναι συνήθως εξίσου κατάλληλες και για προτάσεις μεταπτυχιακών ερευνητικών εργασιών, αλλά βέβαια αρκετά πιο περιορισμένες σε έκταση ώστε να μπορούν να καλυφθούν στα χρονικά περιθώρια του Mphil. Συχνά, οι προτάσεις για Mphil στην πράξη επίσης, φέρουν στοιχεία καινοτομίας και πρωτοτυπίας που απαιτούνται για ένα διδακτορικό, και διαφέρουν μόνο στο εύρος και την έκταση του θέματος της έρευνας που καλύπτουν.   

Ωστόσο, σε αντίθεση με τις προτάσεις για διδακτορική διατριβή, δεν είναι καθόλου απαραίτητο και απαιτούμενο το θέμα της μεταπτυχιακής ερευνητικής εργασίας να είναι καινοτόμο και πρωτότυπο. Αντίθετα, είναι προτιμητέο και καλύτερο η έρευνα να συμπεριλαμβάνει τα αποτελέσματα μιας 

«προχωρημένης» μελέτης και έρευνας. Το κριτήριο αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη διεξαγωγή μιας εκτεταμένης και κριτικής επισκόπησης εργασιών και μελετών που έχουν γίνει και ολοκληρωθεί πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα, χωρίς απαραίτητα να πρέπει να ειπωθεί ή να γίνει «νέα συνεισφορά» στην ανάπτυξη της επιστημονικής γνώσης. Το κριτήριο ωστόσο της «προχωρημένης» έρευνας είναι γενικά δύσκολο να επιτευχθεί, παρά μόνο εφόσον το θέμα που επιλέγεται είναι πολύ συγκεκριμένο και κατάλληλα περιορισμένο ώστε να μπορεί ο/η υποψήφιος-α να εξετάσει το υπό μελέτη θέμα, σε βάθος.

Η δομή της ερευνητικής πρότασης

Γενικά, μια καλή ερευνητική πρόταση θα πρέπει κανονικά να έχει έκταση 500 – 1200 λέξεων ( 1-2 σελίδες κόλλας Α4). Δεν υπάρχει μια προκαθορισμένη και μοναδική δομή και φόρμα σύνταξης της πρότασης. Ωστόσο, θα πρέπει να αναφέρει και να συμπεριλαμβάνει, τουλάχιστον σε μια επαρκή έκταση, τα παρακάτω:

(Η σειρά των ενοτήτων εξαρτάται από το είδος και τη φύση της μελέτης που περιγράφεται και προτείνεται)

• Η ερευνητική πρόταση πρέπει να ξεκινά με σαφή αναφορά στο κύριο στόχο-ους της επιδιωκόμενης ερευνητικής μελέτης
• Σύντομη παρουσίαση και περιγραφή του γενικού επιστημονικού τομέα και του υποεξέταση θέματος στο οποίο αναφέρεται
• Αναφορές στις σχετικές και ήδη υπάρχουσες εργασίες και μελέτες που έχουν γίνει στον ίδιο τομέα από άλλους (συμπεριλαμβανομένων κύριων βιβλιογραφικών αναφορών)
• Επισήμανση του τρόπου με τον οποίο η συγκεκριμένη έρευνα θα συνεισφέρει στην προαγωγή της επιστημονικής γνώσης στο συγκεκριμένο θέμα
• Παρουσίαση των στόχων της έρευνας και των ερευνητικών υποθέσεων που θα εξεταστούν
• Βήμα προς βήμα περιγραφή του τρόπου ανάπτυξης του ερευνητικού σχεδίου και της μεθοδολογίας που θα ακολουθηθεί για τη διερεύνηση του θέματος. (Για παράδειγμα, η εργασία θα βασίζεται κύρια σε βιβλιογραφική επισκόπηση; Ποιες βιβλιογραφικές πηγές θα συμπεριληφθούν; Με ποιους τρόπους θα αναζητηθεί και θα συμπεριληφθεί η σχετική βιβλιογραφία και αρθρογραφία; Η έρευνα θα περιλαμβάνει και πρότυπη εμπειρική μελέτη και αν ναι, σε ποια έκταση και με ποιο τρόπο;)
• Αναμενόμενα αποτελέσματα ή κύριες θεματικές ενότητες
• Αναμενόμενα συμπεράσματα

Καλή Επιτυχία!!!