Το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος (ΚΕΣ), στο πλαίσιο της ετήσιας σειράς εργαστηρίων του, που στοχεύει στην υποστήριξη του ευρύτερου πεδίου των Ανθρωπιστικών Επιστημών και στην προσφορά διαγενεακών, διεπιστημονικών ευκαιριών δια βίου μάθησης για το ευρύ κοινό, διοργανώνει το εργαστήριο με θέμα: «Ο ρεαλισμός στον κινηματογράφο: όταν ο André Bazin και ο Andrey Zvyagintsev συναντήθηκαν στο ποτάμι».

• Πλήρης τίτλος: Ο ρεαλισμός στον κινηματογράφο: όταν ο André Bazin και ο Andrey Zvyagintsev συναντήθηκαν στο ποτάμι
• Ημερομηνίες: 25-26 Μαΐου 2024, 11:00 πμ–3:00 μ.μ.
• Τοποθεσία: ΚΕΣ, Ναύπλιο
• Διοργάνωση: ΚΕΣ
• Ανοικτό σε: Όλους/ες (περιορισμένος αριθμός θέσεων)
• Περίοδος αιτήσεων: 19 Μαρτίου-21 Απριλίου 2024
• Ακαδημαϊκός συντονισμός: Παύλος Κόντος (Καθηγητής, Τμήμα Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Πατρών)
• Συντονισμός δραστηριότητας: Mατίνα Γκόγκα (ΚΕΣ)

Αίτηση

Το εργαστήριο εντάσσεται στην ευρύτερη θεματική «Φιλοσοφία και κινηματογράφος» και, άρα, ξεκινά από ένα παράδοξο: ποια είναι η σχέση ανάμεσα στη φιλοσοφία ως επιστήμη και τον κινηματογράφο ως τέχνη και τι εννοούμε σήμερα όταν λέμε ότι ο κινηματογράφος μπορεί να «συνιστά» φιλοσοφία; Το γενικό αυτό ερώτημα θα γίνει πιο συγκεκριμένο και απτό σε δύο στάδια: (1) Το εργαστήριο θα εστιάσει στην κλασική θέση του André Bazin [του οποίου η συμβολή στη θεωρία του κινηματογράφου υπήρξε καθοριστική και είναι μέχρι σήμερα σημείο αναφοράς, αν και ως επί το πλείστον κριτικής] ότι ο κινηματογράφος είναι γνήσιος και αληθινός μόνο στο μέτρο που είναι «ρεαλιστικός». Τι σημαίνει «ρεαλισμός (réalisme)» για τον Bazin; Πόσο ανθεκτική είναι η θέση του στις κριτικές ενστάσεις των σύγχρονων θεωρητικών του κινηματογράφου; (2) Με βάση αυτή τη θεωρητική προεργασία, θα «διαβάσουμε» τη σπουδαία ταινία του Andrey Zvyagintsev «Η επιστροφή» (Ρωσία, 2003, 105΄).

Ο υπότιτλος του εργαστηρίου «όταν ο André Bazin και ο Andrey Zvyagintsev συναντήθηκαν στο ποτάμι» κατασκευάζει μια φανταστική συνάντηση, αξιοποιώντας το γεγονός ότι ο πρώτος χρησιμοποιεί τη μεταφορά του ποταμού (για την ακρίβεια, αναφέρεται σε ένα ρυάκι) για να περιγράψει τον ρεαλισμό «του», ενώ στην ταινία του δεύτερου η σεκάνς με το παιδί στη γέφυρα πάνω από το ποτάμι είναι ένα υψηλό δείγμα κινηματογραφικού «ρεαλισμού».

Θεματικοί άξονες – δομή του εργαστηρίου

Η προσέγγιση του θέματος θα δομηθεί πάνω στους ακόλουθους θεματικούς άξονες:

Πρώτη μέρα

• Φιλοσοφία και κινηματογράφος
• Φιλοσοφικές έννοιες κινηματογραφικού ρεαλισμού
• Η πολυσημία του ρεαλισμού στον André Bazin

Δεύτερη μέρα

• Ο ρεαλισμός του André Bazin στο προγραμματικό κείμενο: «Η οντολογία της κινηματογραφικής εικόνας» (1945, 1958². Écrits Complets II, Paris: Éditions Macula, 2018, σς. 2554-2557)
• Κριτικές ενστάσεις και υπεράσπιση
• «Ανάγνωση» της ταινίας του Andrey Zvyagintsev «Η επιστροφή» (Ρωσία, 2003, 105΄)

Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, ο συντονιστής θα παρουσιάσει τις παραπάνω θεματικές και οι συμμετέχοντες/ουσες θα λαμβάνουν μέρος ενεργά στον διάλογο. Επιπλέον, δέκα ημέρες πριν τη διεξαγωγή του εργαστηρίου, όλα τα άτομα που θα συμμετάσχουν θα λάβουν: (α) το παραπάνω κείμενο του Bazin μεταφρασμένο στα νέα ελληνικά (και στο γαλλικό πρωτότυπο), το οποίο θα πρέπει να έχουν διαβάσει υποχρεωτικά, (β) περαιτέρω υλικό το οποίο μπορούν να μελετήσουν προαιρετικά.

Οι συμμετέχοντες/ουσες έχουν δύο επιλογές ως προς την παρακολούθηση της ταινίας του Andrey Zvyagintsev «Η επιστροφή» (Ρωσία, 2003, 105΄). Είτε να την έχουν δει ήδη (πράγμα που προτείνεται) είτε να τη δουν το Σάββατο το απόγευμα/βράδυ, 25 Μαΐου, στο ΚΕΣ.

Στόχοι

Oι συμμετέχοντες/ουσες στο εργαστήριο αναμένεται να:

• Εξοικειωθούν με τους όρους της συζήτησης για τη σχέση ανάμεσα στη φιλοσοφία και τον κινηματογράφο.
• Εξοικειωθούν με τη θεωρία του André Bazin και κατανοήσουν την επίδρασή της στην κινηματογραφική θεωρία εν γένει.
• Εξετάσουν κριτικά τα επιχειρήματα υπέρ και κατά του «ρεαλισμού» του André Bazin.
• Έρθουν σε επαφή με τον κινηματογράφο του Andrey Zvyagintsev.
• Συμμετάσχουν, ως μάγειροι και ως δοκιμαστές, στην «κουζίνα» της φιλοσοφικο-κινηματογραφικής ανάγνωσης μιας ταινίας.

Αιτήσεις και συμμετοχή

Οι ενδιαφερόμενοι/ες καλούνται να υποβάλουν ηλεκτρονικά ατομική αίτηση συμμετοχής για το εργαστήριο, στην οποία θα πρέπει να συμπληρώσουν:

• τα προσωπικά τους στοιχεία και την ιδιότητά τους (π.χ. σπουδές ή επάγγελμα),
• μια σύντομη περιγραφή, η οποία δεν θα ξεπερνάει τη μία παράγραφο, με τις προσδοκίες, το κίνητρο συμμετοχής τους, ή και θέματα που τους προβληματίζουν σε σχέση με το θέμα.
• ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα (χρονολογικό) το οποίο δεν πρέπει να ξεπερνά τις 150 λέξεις.

Θα επιλεγούν, το μέγιστο, είκοσι (20) συμμετέχοντες. Η επιλογή των συμμετεχόντων θα γίνει από τον ακαδημαϊκό συντονιστή του εργαστηρίου βάσει του βιογραφικού τους και των στοιχείων των οποίων θα δηλώσουν στην online αίτησή τους. Πρότερη γνώση στο θέμα δεν απαιτείται. Η συμμετοχή στο εργαστήριο είναι δωρεάν.

Το ΚΕΣ θα χορηγήσει στους/στις συμμετέχοντες/συμμετέχουσες ευχαριστήρια επιστολή που θα πιστοποιεί τη συμμετοχή τους στο εργαστήριο.

Όλοι/ες οι αιτούντες/ούσες θα ειδοποιηθούν μέχρι τις 9 Μαΐου 2024 με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την εξέλιξη της αίτησής τους. Οι συμμετέχοντες/ουσες χρειάζεται να επιβεβαιώσουν τη συμμετοχή τους με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και θα ενημερωθούν για τη συμμετοχή τους και σχετικές φόρμες που θα χρειαστεί να υποβάλλουν. Για διευκρινίσεις σχετικά με το εργαστήριο και τη διαδικασία των αιτήσεων μπορείτε να απευθύνεστε καθημερινά (10:00 πμ–5:00 μμ) στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών στο τηλέφωνο 2752047040.